Trong những trận thi đấu bóng chuyền chúng ta thường xuyên nhận thấy sự thay đổi đội hình đến từ vị trí của các vị HLV đội bóng. Hành động này được biết đến như một cách để tăng thế chủ động hơn trên sân đấu, nhằm tạo sức mạnh từ việc sắp xếp đội hình hợp lý. Một trong số những đội hình thường xuyên được áp dụng nhiều nhất trên sân chính là đội hình 4-2. Nói cách khác đội hình này chính là một chiến thuật của HLV khi muốn tạo ưu thế hơn cho đội bóng của mình.
Có rất nhiều yếu tố để HLV có thể quyết định đến việc áp dụng đội hình “4-2” cho đội nhà của mình. Nguyên nhân chủ yếu để sử dụng đội hình này chính là dựa vào những tình huống trên sân trong trận thi đấu đó.
Đội hình gắn liền với chiến thuật chơi
Trong thi đấu bóng chuyền thì việc sắp xếp đội hình rất quan trọng với chiến thuật chơi của mỗi đội bóng. Nó phụ thuộc vào số lượng các cầu thủ tấn công và chuyền hai. Ngoài ra còn rất nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến sắp xếp đội hình thi đấu. Rất nhiều đội bóng; thường chọn đội hình dựa trên chuyên môn của các cầu thủ trong đội hình. Sắp xếp một cách tối ưu giúp phát huy sở trường của từng vận động viên trong sân. Cũng như đảm bảo chiến thuật mà HLV trưởng đề ra trước từng đối thủ.
Đôi khi việc thay đổi phụ thuộc vào tình huống trên sân. Để làm sao đạt hiệu quả cao nhất cho đội bóng khi đối đầu với các đối thủ; đội bóng sẽ còn cần có sự biến hóa linh hoạt trong đội hình thi đấu. Chính vì thế mà tầm quan trọng trong việc sắp xếp đội hình luôn là thứ được đề cập đầu tiên.
Đội hình 4-2 có đến 4 tay đập và 2 chuyền 2. Các vị trí này có thể đảm nhiệm các vị trí khác khi luân chuyển bóng. Chuyền 2 thường chuyền bóng từ giữa hoặc bên phải của hàng trên. Đội sẽ có 2 tay đập ở vị trí tương ứng. Trong đội hình này vị trí chuyền 2 thường chuyền bóng từ vị trí bên phải. Đây là đội hình cơ bản được sử dụng bởi những người mới chơi.
Ưu điểm lớn của đội hình 4-2
Đội hình 4-2 có thể dễ dàng chuyển thành các đội hình tấn công khác một cách nhanh chóng trên sân. Hai chuyền 2 sẽ xếp hàng đối diện nhau; trong các lần quay vòng đội hình. Hàng tên thường có 2 chủ công. Bằng cách xếp như vậy, các thành viên đều sẽ đứng đúng vị trí ở hàng trước hoặc sau.
Sau khi giao bóng, người đứng ở trí hàng trước đều thay đổi vị trí của mình. Để chuyền 2 luôn được đứng ở giữa lưới. Mặt khác, một chuyền 2 sẽ di chuyển vào vị trí bên phải lưới. Và có cả tay đập giữa và tay đập biên. Cách sắp xếp đội hình này là thiếu đối chuyền. Điều này cho phép một trong các tay chắn của đối phương được rảnh tay ở hàng chắn giữa.
Điểm yếu và điểm mạnh ở cách bố trí đội hình chơi bóng
Chính vì điểm bất lợi khi thiếu 1 đối chuyền khiến việc tấn công của đội hình 4-2 trở nên mỏng hơn. Và thậm chí là rất dễ bị đối phương hóa giải. Việc thiểu 1 tay đập biên phải (đối chuyền) khiến chuyền hai luôn phải hướng đường tấn công sang bên trái; cho chủ công và ở giữa. Điều này gây nên sự nhàm chán trong lối chơi. Và không tạo được sự biến hóa, bất ngờ cho đối thủ.
Tuy nhiên cũng có điểm mạnh ở cách bố trí đội hình này; có thể thấy chuyền 2 chính là linh hồn cho đợt tấn công. Cách đánh nhanh trên lưới sẽ không hiệu quả. Bởi khi chuyền 2 đứng ở giữa sân, họ có thể chuyền cao ra biên hoặc nêu bóng ngay trên mặt lưới. Điều đó đồng nghĩa với việc hàng chắn của đối phương phải đề phòng với cả chuyền 2 nên trong một vài trường hợp sẽ để lộ sơ hở và giúp cho tay đập của đội mình có thể tấn công dễ dàng hơn.